Od 1 października 2013 roku obowiązują znowelizowane przepisy ustawy o VAT. Rozszerzeniu uległ katalog wyrobów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia (reverse charge). Towary podlegające odwrotnemu obciążeniu ujęte są w załączniku 11 i  13 do ustawy o VAT (towary określone są kodami PKWiU).

Zasada odwrotnego obciążenia polega na tym, że to nabywca, a nie dostawca rozlicza VAT od transakcji na tych towarach. Ma ona jednak zastosowanie wyłącznie po spełnieniu 3 warunków:

  1. Nabywcą musi być podatnik czynny lub zwolniony z VAT,
  2. Sprzedawca musi posiadać status czynnego podatnika VAT,
  3. Dostawa nie może być objęta zwolnieniem, przysługującym dla dostawy towarów używanych.

Podatnik z tytułu nabycia tych towarów musi rozliczyć należny VAT. Sprzedawca wystawia fakturę bez stawki i kwoty podatku umieszczając w niej informację „odwrotne opodatkowanie”. Przy sprzedaży złomu lub innych towarów wymienionych w załączniku 11 i 13 do ustawy o VAT, należy kierować się następującą zasadą:

  • Jeżeli sprzedaż realizowana będzie dla podatnika VAT (czynnego lub zwolnionego) transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu. Zobowiązanym do jej rozliczenia będzie nabywca towaru. Sprzedawca wystawi wówczas fakturę bez stawki i kwoty podatku, zamieszczając w niej informację „odwrotne obciążenie”.
  • W pozostałych przypadkach sprzedaż podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Będzie objęta 23% stawką VAT. Tego rodzaju czynność skutkować będzie utratą prawa do kwartalnego rozliczania VAT w przypadku przekroczenia ww. limitów obrotu.

Przykład 1:

Podatnik VAT czynny sprzedał złom innemu podatnikowi czynnemu. Wartość sprzedaży wyniosła 10.000 zł. Sprzedaż opodatkowana jest na zasadzie odwrotnego obciążenia. Sprzedawca powinien wystawić fakturę bez stawki i kwoty podatku i zamieścić oznaczenie “odwrotne obciążenie”. Transakcję tę podatnik (sprzedawca) powinien wykazać w pozycji 31 deklaracji VAT-7 .

Przykład 2:

Podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT nabył od czynnego podatnika VAT drut z miedzi (wymieniony w poz. 27 załącznika nr 11 do ustawy o VAT). Otrzymał fakturę „odwrotne obciążenie” na wartość netto 6.000 zł. Mimo, ze nie jest VAT-owcem ma obowiązek wykazać tę transakcję  w deklaracji VAT-9M.

Podstawa prawna:
art. 17 ust. 1 pkt 7, art. 86 ust 2 pkt 4 lit. b, art. 99 ust. 3a i ust. 3c, art. 106 ust. 1a, art. 108 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Autor: Teresa Sykulska, doradca podatkowy