Od 2009 roku została zniesiona zasada walutowości wyrażająca zasadę wykazywania zobowiązań pieniężnych na terenie Polski tylko w walucie polskiej. Oznacza to, że pomiędzy podmiotami polskimi istnieje możliwość swobody rozliczeń w walutach obcych.
Pomiędzy podmiotami polskimi może zostać zawarta umowa, że zobowiązania kontraktowe mogą być spełnione w walucie obcej. Czyli kontrahent polski może za sprzedany towar wystawić fakturę w walucie obcej. Umowa powinna zawierać zapis, że zapłata za towar również powinna być dokonana w walucie obcej. Jednak w przypadku rozliczeń w walucie obcej i wystawienia faktury w walucie obcej przez polski podmiot kwota VAT powinna być wykazywana również w złotych polskich, bez względu na walutę, w której ustalona została kwota należności.
W przypadku rozliczania dokonywanego w walucie obcej mogą powstać różnice kursowe. Z punktu widzenia rozliczeń podatkowych różnice kursowe zwiększają przychody jako dodatnie różnice kursowe bądź zwiększają koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe. Różnice te powstają w związku ze zmianą kursu waluty obcej.
A zatem kosztem podatkowym jest różnica pomiędzy wartością przekazanej kwoty, stanowiącej element zapłaty (dzień uregulowania zobowiązania), przeliczonej po faktycznie zastosowanym kursie waluty, a wartością poniesionego kosztu wynikającego z faktury, po jego przeliczeniu na złote według kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury. Różnice kursowe możesz zaliczyć do kosztów podatkowych, dopiero gdy nastąpi faktyczna zapłata za towar bądź usługę.
Przykład:
Na rachunku walutowym firmy znajduje się 6.000 euro, na które składają się: zapłata należności w kwocie 3.000 euro wyceniona po kursie średnim NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania należności, który wynosił 4,2 zł/euro, co dało równowartość 12.600 zł, zakupiona w banku waluta w kwocie 2.000 euro, wyceniona po kursie sprzedaży banku, który w tym dniu wynosił 4,15 zł/euro, co dało równowartość 8.300 zł, zakupiona w kantorze waluta w kwocie 1.000 euro, wyceniona po kursie kantorowym, po którym spółka nabyła tę walutę, tj. 4,14 zł/euro, co dało równowartość 4.140 zł/euro.
Z rachunku bankowego jednostka dokonała zapłaty zobowiązania w kwocie 5.100 euro. Do wyceny rozchodu waluty z własnego rachunku walutowego jednostka stosuje średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania zapłaty zobowiązania, który wynosił 4,1 zł/euro.
Aby ustalić różnicę kursową od własnych środków pieniężnych, trzeba porównać wycenę środków pieniężnych w dniu ich wpływu i w dniu wypływu. Do ustalenia kolejności wyceny środków pieniężnych, które wypływają z rachunku walutowego spółka stosuje metodę FIFO (tj. pierwsze weszło, pierwsze wyszło).
Ustalenie różnic kursowych od własnych środków pieniężnych:
(3.000 euro x 4,2 zł/euro + 2.000 euro x 4,15 zł/euro + 100 euro x 4,14 zł/euro) – 5.100 euro x 4,1 zł/euro = 21.314 zł – 20.910 zł = 404 zł. Ujemna różnica kursowa w kwocie 404 zł zwiększa koszty uzyskania przychodów.
Autor: Teresa Sykulska, doradca podatkowy
